In de Perspectiefnota is het beeld geschetst van de verwachte hogere uitgaven op Wmo, Jeugdzorg en doelgroepenvervoer. Daarbij is enerzijds rekening gehouden met de niet te realiseren transformatieopgave en de niet meer te realiseren onttrekkingen aan de BR Noodfonds, maar anderzijds ook met extra te verwachten middelen uit het gemeentefonds (zoals voor beschermd wonen en loon- en prijsbijstelling). In de Perspectiefnota zijn maatregelen voorgesteld om deze hogere uitgaven deels op te kunnen vangen.

In de Perspectiefnota is een aantal effecten (onder andere het abonnementstarief en de autonome volumegroei), dat zich in 2019 voordoet, echter nog niet meegenomen. De actualisatie van deze hogere uitgaven leidt tot een € 2,7 miljoen groter nadeel. Naar aanleiding van de bij de Perspectiefnota aangenomen motie Zorgmaatregelen wordt in deze MJPB voorgesteld de maatregelen verblijfszorg jeugd en inzet Sociale wijkteams geleidelijker in te voeren door in de jaren 2020 en 2021 gebruik te maken van dekking (€1,7 miljoen) uit de nieuwe bestemmingsreserve Wmo en Jeugdzorg, waarvan bij Turap-2 2019 is voorgesteld deze te vormen. Voor de maatregel verblijfszorg jeugd geldt dat de financiële druk op deze regionale aanpak hierdoor wordt verminderd. Medio 2021 worden het beleid en de (financiële) effecten geëvalueerd en zal op grond hiervan beoordeeld worden of een financiële vertaling naar de jaren 2022 en verder opportuun is. Nu de werkdruk bij de wijkteams oploopt, zal ook deze bezuiniging getemporiseerd worden. Medio 2021 wordt bezien of een financiële vertaling naar de jaren 2022 en verder opportuun is.   
Er is nu tijd nodig voor de implementatie van de maatregelen; aandachtspunt is of de maatregelen direct het volledige financiële effect opleveren. De overige € 1 miljoen wordt in 2020 ingezet voor die beleidsonderdelen van het zorgdomein waar het verlichten van maatregelen het meest wenselijk is.

Andere ontwikkelingen die zich voordoen na de Perspectiefnota zijn:

• Prijsontwikkelingen niet te dekken uit reservering prijsindexatie: In de loon- en prijscompensatie die zorgaanbieders ontvangen, wordt conform de afspraken die met hen zijn gemaakt, rekening gehouden met een percentage van 3,18%. De budgetten voor de Sociale wijkteams, doelgroepenvervoer en subsidies worden, afhankelijk van de afspraken, geïndexeerd met een percentage variërend van 2 tot 2,5%. De totale loon- en prijscompensatie 2020 voor zorg komt hiermee op € 5,4 miljoen. Dit kan voor € 4,6 miljoen worden gedekt uit de volgens de spelregel berekende beschikbare middelen voor prijscompensatie. Voor € 836.000 wordt aanvullende dekking gevraagd uit de algemene middelen.
• Motie 'Toezicht en kwaliteit': In april van dit jaar heeft de raad een motie aangenomen waarin om een verbetering van het toezicht wordt gevraagd op de kwaliteit van de Wmo en jeugdzorg. Uitvoering hiervan betekent een intensivering van het huidige kwaliteitsbeleid en zal daardoor tot hogere kosten leiden.
• Overname werkzaamheden HCM door Medipoint: Medipoint gaat de dienstverlening van HCM overnemen in verband met de problemen die HCM heeft. Hierdoor ontstaan meerkosten.
• Correctie dekking budgetten Sociale wijkteams: In de Perspectiefnota is per abuis een onjuiste dekking ingezet uit de budgetten Sociale wijkteams en het budget transformatieagenda. Dit wordt in deze MJPB gecorrigeerd en geeft in het eerste jaar een nadeel, maar structureel een voordeel.
• Demografische ontwikkelingen, zoals de toenemende vergrijzing van de Arnhemse bevolking en de toename van het aantal jongeren in Arnhem, zijn van invloed op de vraag naar Wmo en jeugdzorg. Weliswaar lijkt deze vraag iets te stabiliseren, maar tegelijkertijd zien we de kosten van de zorg per toekenning oplopen. De effecten van de autonome bevolkingsgroei zijn meegenomen in het financieel beeld, maar de specifieke effecten voor het zorgdomein zijn nog onzeker. Uit het concept-prognosemodel dat in ontwikkeling is, komt een voorlopige schatting van de volumegroei voor 2020 van € 2,6 miljoen. Deze volumegroei kan voor € 1 miljoen uit de volgens de spelregel beschikbare middelen volumegroei gedekt worden. Voor het overige deel wordt voorgesteld deze mee te nemen in het risicoprofiel, mede gezien de onzekerheid over de concrete omvang. Daarnaast ontstaat er bij de toedeling van de totale volumereeks ruimte van structureel € 3,5 miljoen (zie ook jaarlijkse bijstellingen). Hiervan wordt voorgesteld deze in te zetten voor het opvangen van de hogere uitgaven op het zorgdomein.

In het aangenomen amendement 'Aanvullende afspraken zorg' (19A66) zijn de volgende wijzigingen opgenomen die in bovenstaande tabel zijn verwerkt:
- Een BR Transformatie te creëren voor een transformatiebudget voor het zorgdomein, en deze in 2020 te vullen met €478.000, in 2021 te vullen met €428.000 en vanaf 2022 structureel te vullen met €328.000.
- De BR WMO en jeugdzorg jaarlijks te vullen met €200.000 vanaf 2020.
- De maatregel 'aanpassen inzet sociale wijkteams' van €100.000 vanaf 2022 structureel terug te draaien.

Werk & Inkomen

In de Perspectiefnota is een prognose van de financiële ontwikkeling van de bijstand (BUIG) opgenomen. De bijstand wordt realistisch en actueel begroot, waarbij strak gestuurd wordt en de doelen gemonitord worden. Met inzet van het participatiebudget en het werkinvesteringsfonds wordt slim geïnvesteerd. Daarbij wordt geïnvesteerd in de eigen uitvoeringsorganisatie van Werk & Inkomen.

Op 3 juli 2019 heeft de raad ingestemd met het programmaplan 'Doorbraak naar Werk'. Bij de behandeling in de raad is de toezegging gedaan om bij de behandeling van deze MJPB aan te geven wat, op basis van de actuele kennis, de consequenties van het programmaplan zijn, zowel qua beoogde uitstroom als qua financiële gevolgen. Dit gaat dus om de ambitie om, bovenop de landelijke lijn, extra uitstroom te realiseren. Op basis van onder andere de vrijval van werkplekken binnen Scalabor is bekeken wat het mogelijke tempo zou kunnen zijn van het realiseren van de ambitie van extra uitstroom. Het versneld inboeken van deze ambitie leidt tot aanvullende voordelen ten opzichte van de Perspectiefnota.

Kort na de Perspectiefnota heeft het Rijk het nader voorlopige budget BUIG voor 2019 bekend gemaakt. Daarnaast heeft het Rijk in de Voorjaarsnota een bijstelling gedaan van de meerjarige begroting. De bijstelling leidt tot een nieuwe prognose van de BUIG voor Arnhem.
Voor de WSW geldt dat de MGR onlangs de gewijzigde begroting 2019 en de begroting 2020-2023 aan de raad ter zienswijze heeft voorgelegd. Daarnaast is in de meicirculaire de aangepaste rijksbijdrage voor WSW bekend gemaakt. Dit leidt tot een nieuwe prognose voor de WSW.

Armoede & Schulden

In de Perspectiefnota is het beeld geschetst van de negatieve ontwikkeling van het armoedebudget en het niet kunnen realiseren van de taakstelling op beschermingsbewind. Op de aanbesteding van de schulddienstverlening ontstaat een efficiencyvoordeel van € 100.000. In 2018 is naar aanleiding van een amendement van de raad voor jongeren het Jongerenperspectieffonds (JPF) ingericht. De kosten van de jongerenbegeleider bedragen op jaarbasis € 80.000.

Op basis van de ontwikkelingen in de eerste helft van 2019 zijn de regelingen op het gebied van Armoede zoveel mogelijk opnieuw doorgerekend en afgezet tegen de begroting. Er ontstaat een toename van het verwachte tekort met ruim € 400.000. Deze stijging komt vooral door een hogere maandpremie van de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering voor Chronisch Zieken en Gehandicapten (CAZ-CZG) en een hoger tekort op Bijzondere bijstand. Het aantal inwoners in armoede groeit in Arnhem, met name de groep die langdurig in de armoede zit. Door het actiever onder de aandacht brengen van diverse regelingen weten Arnhemmers de weg naar inkomensondersteuning steeds beter te vinden en zien we de kosten steeds verder toenemen. Om de effectiviteit op het gebied van inkomensondersteuning en participatie, voornamelijk openeinderegelingen, te vergroten, is het nodig om op een andere manier te gaan werken. In de Perspectiefnota 2020 zijn hiervoor verschillende maatregelen voorgesteld. Het gaat hier onder meer om een meer geïntegreerde visie en aanpak op het gebied van armoede-schulden-werk-zorg.  

Modernisering van de GelrePas is noodzakelijk om het huidige succes van de GelrePas te borgen en de beleidsambities binnen het armoedebeleid voor de komende jaren te realiseren.
In 2020 willen we overgaan naar een GelrePas waarbij het administratieve proces voor een groot deel geautomatiseerd wordt (nu wordt gewerkt met couponnenboekjes en handmatige declaraties) en het gebruik van de pas wordt gedigitaliseerd. Daardoor wordt de dienstverlening voor inwoners en aanbieders aanmerkelijk verbeterd en ontstaan er meer mogelijkheden voor verbinding met andere regelingen.
Er moet een eenmalige investering van € 190.000 worden gedaan die leidt tot een structurele besparing van
€ 118.000 op de uitvoeringskosten, dit naast een hogere kwaliteit van de uitvoering en beleidsmatige verbeteringen.

In het aangenomen amendement 'Aanvullende afspraken zorg' (19A66) is de volgende wijziging opgenomen die in bovenstaande tabel is  verwerkt:
- De structurele maatregel op vroegsignalering van schulden van €50.000 (vanaf 2021) terug te draaien.

Onderwijs, welzijn, sport & maatschappelijk opvang

De Perspectiefnota laat zien dat met behoud van de geschetste inzet het budget voor onderwijsachterstandenbeleid (OAB) structureel met € 150.000 naar beneden bijgesteld kan worden. De extra jaarlijkse indexatie van Rijksmiddelen is niet nodig voor de huidige uitvoering van OAB. Door het budget voor onderwijshuisvesting te verlagen, besparen we € 45.000 per jaar vanaf 2020.

Integratie kost tijd en met een onvoldoende effectief inburgeringsstelsel is blijvend inzet nodig om te voorkomen dat statushouders over een aantal jaren de aansluiting hebben gemist in de Arnhemse samenleving. Met het risico van afhankelijkheid van een uitkering en druk op zorgkosten. We investeren € 375.000 euro per jaar,
waarbij we inzetten op een verdubbeling van dit bedrag door cofinanciering.

We investeren in preventie en algemene voorzieningen. Preventieve voorzieningen en laagdrempelige
algemene voorzieningen in de wijk moeten leiden tot effectieve en voordelige ondersteuningsvormen. Deze inhoudelijke vernieuwing van zorg en welzijn vraagt op korte termijn een investering in menskracht en in het mogelijk opnieuw inrichten van systemen en levert op de langere termijn een besparing van € 545.000 op.

De wijze waarop sport wordt beoefend verandert. Er is een hang naar meer vrijheid in het beoefenen van
sport, in de mogelijkheid om verbinding te maken met cultuur en om lid te zijn van een grotere
community in plaats van één vereniging. 'Urban Sports' voldoet aan deze behoefte en is één van de
antwoorden om jongeren in beweging te houden. De komende jaren wordt, oplopend tot € 150.000
per jaar vanaf 2025, geïnvesteerd in Urban Sports. We investeren ook eenmalig in een mountainbiketraject als onderdeel naar de trend van meer bewegen in de openbare ruimte. Na twee jaar verzelfstandiging van het Sportbedrijf lijkt het erop dat mede door effectievere inzet vanuit het Sportbedrijf en het behalen van voldoende vermogen het subsidieniveau te ruim is. We romen daarom de subsidie af met € 695.000 vanaf 2022.

Op dit moment wordt met de huidige ambitie en wettelijke taken het bedrag op maatschappelijke opvang (MO) en vrouwenopvang (VO) niet volledig benut. Het budget MO kan bijgesteld worden, omdat MO ieder jaar positief afsluit en een reeds in de begroting verwerkte en van het Rijk in 2020 ontvangen verhoging, waar geen extra
taken tegenover staat verwerkt is. Het budget voor VO wordt ook niet volledig benut.

Per 1 januari 2020 is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet verplichte GGZ (WvGGZ). Voor de uitvoering van deze nieuwe taken wordt vanuit het rijk een extra bijdrage in de meicirculaire aangekondigd, maar dit is niet voldoende voor volledige uitvoering. Er is nog € 175.000 uit de algemene middelen extra nodig. Daarnaast wordt er een risico opgenomen als de toeloop groter blijkt dan verwacht.

In de Perspectiefnota is opgenomen: we passen de Arnhemse standaard voor toegankelijkheid (AST) toe. Dat doen we allereerst door bij nieuwe investeringen in vastgoed en openbare ruimte de standaard vooraf te verwerken in vrij te geven budgetten. Waar mogelijk voeren we binnen voorgenomen investeringen op enkele plekken al aanpassingen door. Er wordt een handboek opgesteld waarin alle richtlijnen van de AST zijn opgenomen. De extra kosten voor toepassing (ingeschat op € 50.000) kan eenmalig en incidenteel geprioriteerd worden uit de reguliere onderhoudsbudgetten van openbare ruimte.